Μια σκέψη που εμφανίζεται σε δύσκολες περιόδους της ζωής μας. Ο φόβος να μη βρεθούμε στον κύκλο της κατάθλιψης, έχει νόημα να αναγνωρίσουμε ότι αρχικά… μιλά για το φόβο.

→Από τη μια λοιπόν το αίσθημα της στεναχώριας

→Και από την άλλη το αίσθημα του φόβου… Που άραγε… από τι προσπαθεί να μας προστατέψει;

Πρώτη απάντηση πιθανόν είναι η δυσφορία της θλίψης. Και λογική. Εκτός όμως από το ότι απειλεί τη διάθεσή μας, ποιον άλλο ρόλο μπορεί να έχει αυτή η θλίψη?

Το δύσκολο σημείο είναι συνήθως οι απαντήσεις που δίνουμε στον εαυτό μας, αλλά και οι απαντήσεις των άλλων στην προσπάθεια να μας βοηθήσουν. Πολλές φορές λοιπόν μένουμε εύκολα σε μια επιφανειακή ανάγνωση των πραγμάτων και ίσως χωρίς επαφή με το τι πραγματικά χρειαζόμαστε.

«Μην κάνεις έτσι/ Μην το βλέπεις έτσι/ Μη στεναχωριέσαι/ Μην το αφήνεις να σε πάρει από κάτω/ Βγες έξω/ Πήγαινε μια εκδρομή/ …»

Δεν είναι λάθος να σκεφτόμαστε πώς θα αλλάξουμε τη διάθεσή μας. Δεν είναι όμως απαραίτητα πάντα η λύση – και αυτό είναι εντάξει! Είναι εντάξει να υπάρχουν συναισθήματα και να ζητούν περισσότερο την προσοχή μας. Πριν προλάβουμε να τα προσπεράσουμε σαν προβλήματα που φοβόμαστε ότι θα φέρουν άλλα μεγαλύτερα προβλήματα.

Αν λοιπόν παρατηρήσουμε ότι πιεζόμαστε από αυτές τις συμβουλές ή ότι υπάρχουν και άλλες συναισθηματικές ανάγκες μέσα μας, είναι η ώρα να δώσουμε σημασία. Άλλωστε στο τέλος… αυτό ζητά αυτός ο φόβος. Την προσοχή μας. Και όσο πιο ουσιαστική και αληθινή είναι, τόσο πιο καλό θα είναι το αποτέλεσμά της. Αυτή η άσχημη θλίψη παρέα με τον ταραχοποιό φόβο, χρειάζεται να ξέρουμε ότι μιλούν για πράγματα που μας συμβαίνουν, για διαδικασίες που βιώνουμε και για δικές μας ουσιαστικές ανάγκες.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι

η κατάθλιψη είναι μια διάγνωση που ορίζεται με συγκεκριμένα κριτήρια και ανάλογα με το στάδιό της. Περιγράφει μια συνολικότερη κατάσταση που βιώνουμε και για μεγάλο διάστημα, σε αντίθεση με τη θλίψη που είναι ένα από τα βασικά μας συναισθήματα, φυσιολογικό και χρήσιμο. Το να ενοχοποιούμε τη θλίψη συνδέοντάς τη με την έννοια της κατάθλιψης, σημαίνει ότι ίσως δε γνωρίζουμε ούτε τη μια ούτε την άλλη τόσο καλά και καταλήγουν να μας τρομοκρατούν. Όσο περισσότερο εξοικειωνόμαστε με το πώς λειτουργεί η ψυχολογία και τα συναισθήματά μας, τόσο πιο κοντά είμαστε στον εαυτό μας. Όπως είναι φτιαγμένος να είναι, με όλα του τα εργαλεία, σωματικά και ψυχικά: με ευφορία, με πόνο, με ανάγκες, με υπομονή.

Και ανάμεσα σε όλα αυτά τα ανείπωτα όχι, τα πιο μεγαλειώδη… κατέληξα να τα πω στον εαυτό μου.

Πιθανόν συχνά:

• απολογούμαι αν δεν καταφέρω να ικανοποιήσω κάποιον
• αφήνω συστηματικά πίσω τις δικές μου ανάγκες για να καλύψω των άλλων
• νιώθω δυσκολία στη διαχείριση του χρόνου και συνήθως δεν έχω αρκετό για μένα
• ανησυχώ αρκετά για τους γύρω μου και πολύ λιγότερο για τον εαυτό μου
• κατά διαστήματα νιώθω θυμό για τους άλλους που δε με καταλαβαίνουν ή με πιέζουν με τις απαιτήσεις τους

Το «όχι» είναι εξ ορισμού ένα όριο, μια δήλωση με αρνητικό πρόσημο, ένα «δεν».

Πόσο εύκολο είναι όμως να δίνουμε στους άλλους απαντήσεις που ξεκινούν με αρνητικό πρόσημο;

Η αίσθηση ότι για να είμαι καλός/ επιθυμητός/ αποδεκτός κλπ, πρέπει να μεταμορφωθώ σε ένα τεράστιο «ναι» σε όλα, είναι ένας σημαντικός λόγος να το αποφύγω. Και ιδού το θετικό πρόσημο!

Γιατί όμως αυτό δεν το βιώνω εν τέλει ως θετικό;

Διότι το αποτέλεσμα είναι βαθύτερο από αυτό που φαίνεται. Πέρα από την πρακτική κούραση ή επιβάρυνση, πίσω από κάθε όχι που δεν ειπώθηκε, υπάρχει η μορφή του εαυτού μου που δε φάνηκε ποτέ. Κανείς δεν είδε, δεν άκουσε και δεν αισθάνθηκε τα δικά μου όρια, τις αντοχές ή τα θέλω. Ένας έντονα ματαιωτικός και φαύλος κύκλος μιας «θετικής εικόνας».

Όταν λοιπόν αρχίζω να το συνειδητοποιώ και επιτρέπω να με βλέπω, να υπάρχω και να με σέβομαι, είναι μια καλή στιγμή για να επιτρέψω στον εαυτό μου να ακούσει και αυτός το ναι που του αξίζει.

Ναι! Επιτρέπεται το όχι! Για την ακρίβεια… επιβάλλεται.

Μετά από 2 μήνες αυστηρής τήρησης της καραντίνας που επιβλήθηκε σε όλους μας λόγω της πανδημίας του κορονοιού, το γραφείο επανέρχεται στη λειτουργία του με προσοχή και ειδικά μέτρα.
Σας ενημερώνω για τις νέες διαδικασίες όσον αφορά στις επισκέψεις στο χώρο του γραφείου:

1. Αρχικά, τα ραντεβού κλείνονται με απόσταση μεταξύ τους και το πρόγραμμα διαμορφώνεται με γνώμονα την ασφάλεια όλων μας.
2. Την ημέρα της συνάντησής μας έχω πριν το ραντεβού μας μια τηλεφωνική επαφή μαζί σας, ώστε να ελέγξουμε με βασικές και σύντομες ερωτήσεις τη σωματική σας κατάσταση.
3. Με την είσοδό σας στο χώρο του γραφείου, σας παρέχεται αντισηπτικό, καθαρή μάσκα μιας χρήσεως και γάντια.
4. Το κάθισμά σας έχει καλύμματα μιας χρήσης.
5. Το παράθυρο παραμένει ανοιχτό καθόλη τη διάρκεια της συνεδρίας, με ή χωρίς την παράλληλη λειτουργία κλιματιστικού.
6. Καθόμαστε σε απόσταση 2 μέτρων .

Τα μέτρα αυτά κατανοώ απόλυτα ότι αναστατώνουν τη λειτουργία μας σε πολλά επίπεδα, αλλά στοχεύουν στη διασφάλιση της προστασίας όλων μας.

Ταυτόχρονα, οι online συνεδρίες συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά και συνιστώνται σε όλους εφόσον έχουν πρακτικά τη δυνατότητα να τις υλοποιήσουν, όπως επίσης σε ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Όλοι μας ακούμε καθημερινά πολλές φορές τη φράση «επιστροφή στην κανονικότητα» και κάθε μέρα που περνά την έχουμε και μεγαλύτερη ανάγκη. Στο μεταβατικό στάδιο που βιώνουμε όμως, είναι πολλά αυτά που μπορούμε να ζήσουμε και να πραγματοποιήσουμε, αν δείξουμε την υπομονή που μπορεί να μας αποζημιώσει με την πολυπόθητη επιστροφή… σε ένα πιο όμορφο και υγιές «μετά της ζωής μας».

Πολύ συχνά ακούμε από ανθρώπους να περιγράφουν τις δύσκολες καταστάσεις ως «ευκαιρία» ή τρόπο «να μάθουμε κάτι για τον εαυτό μας ή τη ζωή», ή οποιαδήποτε άλλη φράση με χρώμα διαφορετικό από αυτό της καθαρής δυσαρέσκειας ή αντίδρασης που νιώθουμε.

Είναι θέμα αισιοδοξίας; Είναι στάση ζωής; Είναι σωστό ή από την άλλη λάθος;

Η αλήθεια είναι ότι κάθε δυσκολία της ζωής – μικρή ή μεγάλη – συμπεριλαμβάνει μια δοκιμασία που εν τέλει όντως… θα μας φέρει σε επαφή με τις δυνάμεις μας, όπως και με σκέψεις ή συνειδητοποιήσεις και νοήματα. Επίσης αλήθεια, είναι ότι σε συνθήκες ηρεμίας ο οργανισμός δεν αναζητά κάτι άλλο, δεν «παιδεύεται» κατά έναν τρόπο και πιθανόν δε δημιουργεί αλλαγές.

Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι θα πρέπει να έχουμε πάντα την ικανότητα να είμαστε σε επαφή με αυτήν την οπτική των πραγμάτων;

Σε ένα νόμισμα δεν υπάρχει μόνο μια όψη. Αν δεν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να έρθει σε επαφή με όλα αυτά που αισθάνεται καλωσορίζοντας μια δυσκολία, δεν του αφήνουμε το περιθώριο να δει πιο ώριμα και ουσιαστικά τη μεριά της ευκαιρίας.

Είναι απολύτως φυσιολογικό και κατά έναν τρόπο ζητούμενο, το να έχουμε αντιδράσεις είτε σωματικές είτε ψυχικές. Και το ίδιο φυσιολογικό είναι να προχωρούμε στην αναζήτηση τρόπου να τις κατανοήσουμε και να τις βοηθήσουμε. Δεν είναι απαραίτητο να τοποθετούμαστε μόνο αισιόδοξα ή απαισιόδοξα. Πιο βοηθητικό φαίνεται να είναι το να επιτρέπουμε στον εαυτό μας 2 πράγματα: αφενός να αντιδράσει στη δυσκολία και αφετέρου να ανταποκριθεί στο να την ξεπεράσει.

Άλλωστε υπάρχει κάποιος άλλος που να ξέρει καλύτερα από εμάς τους ίδιους, πόσο «κοστίζει» η διαδικασία μιας «ευκαιρίας» που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε…;

Όταν ακούμε τον εαυτό μας πραγματικά, δίνοντας χώρο να εκφραστεί όπως ακριβώς είναι, τότε όντως δίνουμε μια πραγματική «ευκαιρία» να εντοπίσει αυτό που χρειάζεται, να υποστηριχθεί, να μάθει, να εξελιχθεί, να βρεθεί παρακάτω.

Τον τελευταίο καιρό όλος ο πλανήτης έχει συντονιστεί σε μια κρίση που θυμίζει σενάριο που δεν πιστέψαμε ότι θα ζήσουμε ποτέ – ή τουλάχιστον όχι με αυτόν τον τρόπο. Βιώνουμε όχι μόνο πρωτόγνωρες, αλλά και σοκαριστικές διαδικασίες που αφήνουν δυνατά το αποτύπωμά τους. Στην εποχή όπου ο εγκλεισμός, η μάσκα και το αντισηπτικό έχουν συνδεθεί με την έννοια της προστασίας, αντιλαμβανόμαστε πόσο η ψυχή και το μυαλό μας αγωνίζονται να βρουν ισορροπίες. Μέσα σε λίγες μέρες, έχουμε χάσει την καθημερινότητά μας, την επαφή με τους δικούς μας ανθρώπους, τη λειτουργία της δουλειάς μας, την τόσο απλή ελευθερία του να μας αγγίξει μια ηλιαχτίδα χωρίς χρονομέτρηση/ χαρτιά και αποδεικτικά στοιχεία. Βιώνουμε μια κρίση πανανθρώπινη, συναισθηματική, οικονομική, υπαρξιακή.

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν τη συνθήκη και να διαχειριστούμε τις πολλαπλές δυσκολίες της?

Αρχικά, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι σημαντικό που πολλές φορές είτε δε γνωρίζουμε, είτε προσπερνούμε. Οτιδήποτε βιώνουμε ψυχικά – όσο δύσκολο και αν είναι στην αίσθησή του – είναι μια αντίδραση του οργανισμού μας σε αυτό που συμβαίνει. Άρα λοιπόν, προτού προλάβουμε να ενοχοποιήσουμε τη δυσφορία, το θυμό ή τη στεναχώρια μας, ας δούμε με καθαρή ματιά ότι είναι δικές μας αντιδράσεις και μάλιστα χρήσιμες για την εκτόνωσή μας και την πορεία προς την αφομοίωση των αλλαγών. Τόσο το σώμα όσο και η ψυχή μας, επιβιώνει μέσα από την ικανότητα της προσαρμογής (που είναι ο πιο σημαντικός μας στόχος στο τώρα).

Και μένουμε σπίτι. Δυο λεξούλες που φέρνουν τόσο πολλές προκλήσεις. Μένουμε με τον εαυτό μας, με τις σκέψεις, με τις αγωνίες μας. Έρχονται και αυτές για να μας καθοδηγήσουν να βρούμε την ασφάλεια και τον έλεγχο. Περιμένουν λοιπόν απαντήσεις! Καλά θα κάνουμε να τις δώσουμε, αντί να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά εκφράζοντας τον πανικό. Να δούμε ότι όντως κάνουμε πράγματα για την προστασία μας και κυρίως… Να θυμίσουμε στον εαυτό μας ότι έχει φτιαχτεί για να μπορεί να αντιμετωπίσει και να αντέξει πολλών ειδών κρίσεις και προκλήσεις. Και αυτό κάνει! Για αυτό μένει σπίτι, για αυτό κάνει υπομονή, για αυτό ετοιμάζεται μέσα από όλα αυτά, να ξαναβγεί στη ζωή του και πιο σοφός και ώριμος να δει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, όπως δεν ήταν ποτέ…

Πρακτικά και καθημερινά;
• Τηρούμε ωράριο που μας κρατά λειτουργικούς και αφιερώνουμε χρόνο σε πράγματα που μας ευχαριστούν/ μας ενδιαφέρουν και βοηθούν τον απεγκλωβισμό της σκέψης.
• Δεν ενημερωνόμαστε όλη την ημέρα! Αν ακούμε ασταμάτητα και μάλιστα μόνο ένα πράγμα σε επανάληψη, καταδικάζουμε τον εαυτό μας να μην έχει ούτε ένα λεπτό σκέψης και πόσο μάλλον ησυχίας.
• Μένουμε σπίτι, αλλά κατοικούμε σε ένα σώμα που μας χρειάζεται σαν μικρό παιδί. Περιμένει από εμάς μια καλή διατροφή, μια ευκαιρία για κίνηση και κάθε είδους χάδι – έστω συμβολικό. Μην ξεχνάτε επίσης ότι ένα γεμάτο σπίτι πολύ πιθανό να γίνει η παγίδα του να «γεμίσουμε» πολύ γρήγορα και το σώμα μας, καθώς η ευχαρίστηση ψάχνει τις πηγές της!
• Λίγες ασκήσεις, λίγη κίνηση, λίγος χορός μέσα στη μέρα, μπορούν όχι μόνο να βοηθήσουν το σώμα μας, αλλά και να αλλάξουν πολύ την ενέργεια της καθήλωσης και του εγκλωβισμού που νιώθουμε.
• Επικοινωνούμε με ανθρώπους που μας εκφράζουν και βάζουμε και σε αυτό ένα πλάνο. Πόσες ώρες άραγε τη μέρα αφιερώνουμε στο τηλέφωνο;
• Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης αν νιώθουμε έντονη πίεση, είτε με ασκήσεις αναπνοής, είτε με διαλογισμό, είτε με απλά πράγματα που ξέρουμε ότι μας αποφορτίζουν (μουσική, διάβασμα, κλπ).
• Η τεχνολογία και οι ειδικοί είναι δίπλα μας! Αν αισθανθούμε την ανάγκη, δεν εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας μέχρι η δυσφορία μας να γίνει βασανιστική.

Κλείνοντας, κρατάμε αυτό… Στο ξεχωριστό και παράξενο κεφάλαιο της ζωής μας, ας κοιτάξουμε τον εαυτό μας με ενδιαφέρον στα δωμάτια που βρισκόμαστε σήμερα, δίνοντας μας όλα αυτά που θα δίναμε σε κάποιον που αγαπάμε αληθινά.